De pagina is een webatoom

Met AJAX introduceerde Microsoft een krachtige methode om werklast tussen browser en server te verdelen, waardoor de creatie van webapplicaties een impuls kreeg die versterkt werd door de drang naar nuttige websites van na de dot-com-crash. Maar AJAX verbreekt de notie van een pagina.

Waarom is dat een probleem? Omdat het tegen de verwachtingen van bezoekers ingaat.

Zo werkt het: AJAX maakt pagina's dynamisch aan. Het web is een associatief systeem. De bezoeker springt van pagina naar pagina gebaseerd op zijn verwachtingen over die volgende pagina. Als een doelpagina dynamisch wordt gegenereerd, dan kloppen de verwachtingen van de bezoeker vaak niet meer.

Wanneer is dat niet erg? Op het moment dat de bezoeker zelf al verwacht dat de pagina waar hij naar toe gaat, dynamisch wordt gegenereerd, of als alleen de niet-essentiële delen (banners) van een pagina dynamisch aangemaakt zijn. Denk bijvoorbeeld aan de voorpagina van een blog, of aan de resultatenpagina van Google. Van beide weet je dat ze per bezoek anders kunnen zijn.

Dit is overigens ook waarom frames zo schadelijk kunnen zijn: deze worden over het algemeen niet toegepast om een dynamische verzamelpagina te maken, maar slechts om de maker een klein beetje codeergemak op te leveren. Een frameset met links een menu en rechts de inhoud breekt vrijwel altijd de verwachtingen van de naar die frameset verwezen bezoeker. AJAX wordt daarentegen voornamelijk ingezet om hetzij dynamische pagina's, hetzij pagina's met niet-essentiële dynamische elementen te maken.

Toch moet de webdeveloper met AJAX, met iframes en met anderszins dynamisch opgebouwde pagina's altijd oppassen dat hij de verwachting van de bezoeker niet stukmaakt.

Niet uitgekomen verwachtingen zie je overal op het web: als je een frameset denkt uit te printen, printen sommige webbrowsers alleen een enkel frame uit. Als je een dynamische pagina in zoekresultaten ziet gelinkt, klopt de samenvatting vaak niet. En een frameset in een lijst met favorieten heeft vaak een nietszeggende titel, omdat je de bookmark maakte met het oog op de inhoud van een specifieke frame.